Europejska Unia Prywatnego Szkolnictwa Wyższego (EUPHE) z zadowoleniem przyjmuje opinię Rzecznika Generalnego Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) w sprawie postępowania przeciwko Węgrom o naruszenie przepisów w związku z dyskryminacją prywatnego Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego („Soros University”).
Jeśli ETS przychyli się do tego wniosku, będzie to miało daleko idące konsekwencje poza Węgrami dla prywatnych uniwersytetów również w innych państwach członkowskich UE.
Komentarz rzecznika generalnego stwierdza, że państwa członkowskie UE muszą przestrzegać następujących praw prywatnych uniwersytetów w ich prawie uniwersyteckim, a Komisja UE jest zobowiązana do zapewnienia, że prawa te są przestrzegane:
1. Zakładanie i prowadzenie prywatnych szkół wyższych jako wyraz prawa do nauki zgodnie z art. 14 ust. 3 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej musi być zagwarantowane we wszystkich państwach członkowskich UE. Artykuł 14 (3) gwarantuje również istnienie prywatnych uniwersytetów obok uniwersytetów publicznych oraz różnorodność i pluralizm w szkolnictwie wyższym.
2. Swoboda przedsiębiorczości w zakresie zakładania i prowadzenia prywatnych szkół wyższych ma być zagwarantowana we wszystkich państwach członkowskich UE zgodnie z art. 16 Karty UE. Oznacza to, że również „strona przedsiębiorcza i komercyjne aspekty zakładania i prowadzenia uniwersytetu są chronione” oraz że państwa członkowskie muszą przestrzegać zasad przyjmowania, nadzoru i akredytacji prywatnych uniwersytetów.
3. GATS (Układ Ogólny w sprawie Handlu Usługami WTO) ma zastosowanie do zakładania i prowadzenia prywatnych uczelni w UE. Zgodnie z tym państwa członkowskie UE nie mogą dyskryminować prywatnych uczelni z innych krajów w zakresie przyjmowania i nadzorowania.
Wymogi prawa o szkolnictwie wyższym dotyczące zatwierdzania i funkcjonowania uczelni prywatnych muszą być proporcjonalne.
4. Przy zakładaniu i prowadzeniu prywatnych uczelni w UE obowiązuje dyrektywa usługowa UE. Zgodnie z art. 16 tej dyrektywy prawo uniwersyteckie państw członkowskich nie może nakładać nieproporcjonalnych wymagań dotyczących zakładania i funkcjonowania uczelni prywatnych.
5. Komisja UE może być wezwana do naruszenia praw prywatnych uniwersytetów zgodnie z GATS, ponieważ jest ona odpowiedzialna za kontrolę przestrzegania tych postanowień w państwach członkowskich UE.
Opinia rzecznika generalnego w dużej mierze odpowiada 5 postulatom EUPHE wobec państw członkowskich UE w zakresie zagwarantowania różnorodności edukacyjnej, a także proporcjonalnych wymogów dotyczących przyjmowania, funkcjonowania i akredytacji uczelni prywatnych. Jeśli ETS przychyli się do wniosków rzecznika generalnego, znacząco wzmocni to prawa i pozycję prywatnych uniwersytetów w Europie.
Bruksela, dnia 06.03.2020 r.
